1. ระบุอาการเบื้องต้น
  2. ตอบคำถาม
  3. ผลตรวจอาการ
  1. 1
  2. 2
  3. 3

มีอาการอาเจียน มีเศษอาหาร เสมหะหรือเลือดออกมา อาจมีอาการคลื่นไส้นำมาก่อน
สาเหตุที่พบบ่อย : อาหารไม่ย่อย แผลเพ็ปติก อาหารเป็นพิษ อาเจียนจากการไอ แพ้ท้อง เมารถเมาเรือ ไมเกรน

  • 1.

    อาเจียนเป็นเลือด หรือเป็นสีกาแฟ?

  • 2.

    อาเจียนรุนแรง? (ดูหมายเหตุ)

    หมายเหตุ อาเจียนรุนแรง หมายถึง
    1. มีอาการอาเจียนเกิดขึ้นฉับพลัน และมีอาหารหรือน้ำพุ่งออกจากปาก
    หรือ 2. อาเจียนอย่างมากและนานกว่าปกติ หรืออาเจียนติดต่อกันหลายครั้ง จนกินอาหาร/ดื่มน้ำไม่ได้ หรือมีภาวะขาดน้ำ (อ่อนเพลีย ตาโบ๋ ปากแห้ง)

  • 3.

    มีอาการปวดศีรษะทุกวันนานเป็นสัปดาห์ ๆ หรือเป็นเดือน ๆ นำมาก่อนอาการอาเจียน?

  • 4.

    มีอาการปวดบิดเป็นพัก ๆ ตรงใต้ชายโครงขวาหรือใต้ลิ้นปี่? หรือ มีอาการปวดท้องหลังกินอาหารมัน ๆ หรืออาหารมื้อหนัก?

  • 5.

    มีอาการปวดแสบ/จุกแน่นตรงใต้ลิ้นปี่ก่อนหรือหลังอาหาร? หรือ แสบร้าวจากยอดอกขึ้นไปถึงคอหอย/เรอเปรี้ยวขึ้นคอหอย?

  • 6.

    พบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ที่แต่งงานแล้ว และประจำเดือนขาด? หรือ ตรวจปัสสาวะพบว่าตั้งครรภ์?

  • 7.

    หลังกินปลาปักเป้า/แมงดาถ้วย/คางคก/เห็ดป่า/อาหารที่บรรจุในภาชนะที่ปิดมิดชิด?

  • 8.

    หลังกินอาหารทะเล อาหารที่แมลงวันตอม หรืออาหารไม่สุก?

อาการของคุณข้างต้นอาจเป็นสัญญาณของ อาหารเป็นพิษ 
  • ดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่
  • ถ้ามีไข้ ให้ยาลดไข้-พาราเซตามอล เพื่อบรรเทาอาการ (ดูวิธีใช้ยาด้านล่าง)
 ควรไปพบแพทย์ ถ้าอาการไม่ดีขึ้นใน 24 ชั่วโมง หรืออาเจียนมาก/ท้องเดินรุนแรง/ถ่ายเป็นมูกเลือด/ใจหวิวใจสั่น/ลุกนั่งหน้ามืดจะเป็นลม
วิธีการใช้ยา เพื่อความปลอดภัย ควรขอคำแนะนำวิธีและขนาดยาที่ใช้ ผลข้างเคียงของยา และข้อควรระวังในการใช้ยาจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ โดยเฉพาะการใช้ยาในเด็ก สตรีที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ผู้สูงอายุ และผู้มีโรคประจำตัวหรือมีการใช้ยาบางชนิดที่แพทย์สั่งใช้อยู่เป็นประจำ
หมายเหตุ
ผลตรวจอาการเบื้องต้นดังกล่าว เป็นเพียงอาการ ภาวะ หรือโรคที่พบได้บ่อยเท่านั้น เพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำ และได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ควรเข้ารับการตรวจอาการโดยตรงอีกครั้งจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ณ สถานพยาบาล ที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน
อาหารเป็นพิษจากเชื้อโรค/อาหารเป็นพิษ
อาหารเป็นพิษ หมายถึง อาการท้องเดินเนื่องจากการกินอาหารที่มีสารพิษปนเปื้อน*
 
ในที่นี้จะกล่าวเฉพาะอาหารเป็นพิษจากเชื้อโรค ซึ่งมีสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับเชื้อโรค
 
เชื้อโรคหลายชนิดสามารถปล่อยพิษ (toxin) ออกมาปนเปื้อนอยู่ในอาหาร เมื่อผู้ป่วยกินพิษเข้าไปก็ทำให้เกิดอาการได้ บางชนิดจะปล่อยพิษหลังจากเชื้อโรคที่ปนเปื้อนอาหารเข้าไปแบ่งตัวเจริญเติบโตในทางเดินอาหารแล้วผลิตพิษออกมาทำให้เกิดอาการ
 
มักพบว่าในหมู่คนที่กินอาหารร่วมกัน จะมีอาการพร้อมกันหลายคน ซึ่งมักมีอาการปวดบิดในท้อง อาเจียน และท้องเดิน มีอาการมากน้อยแตกต่างกันไปแล้วแต่บุคคลและปริมาณที่กิน
 

*อาหารเป็นพิษ หมายถึง อาการท้องเดินเนื่องจากการกินอาหารที่มีสารพิษปนเปื้อน ส่วนใหญ่เป็นสารพิษจากเชื้อโรค (ซึ่งได้กล่าวไว้ในบทนี้)

 

ส่วนน้อยเป็นพิษจากสารเคมี (เช่น สารตะกั่ว ปรอท สารหนู ยาฆ่าแมลง) พืชพิษ สัตว์พิษ ซึ่งได้กล่าวไว้ในเรื่อง กินสารพิษหรือยาพิษ โบทูลิซึม พิษปลาปักเป้า/พิษแมงดาถ้วย พิษปลาทะเล พิษหอยทะเล พิษคางคก พิษเห็ด ตะกั่วเป็นพิษ