อาหารติดคอ

• ถ้ายังไอได้แรง ๆ พูดได้ และหายใจเป็นปกติ ไม่ต้องทำอะไร แต่ควรรีบนำผู้ป่วยส่งแพทย์ทันที อย่าพยายามให้ความช่วยเหลือใด ๆ (เช่น ใช้นิ้วล้วงคอเพื่อเอาสิ่งแปลกปลอมออก) เพราะอาจทำให้สิ่งแปลกปลอมเคลื่อนที่ลงไปอุดกั้นทางเดินหายใจ เป็นอันตรายได้
• ถ้าผู้ป่วยมีอาการหายใจไม่ได้ หน้าเขียว เล็บเขียว ไอไม่ออก พูดไม่ออก ควรรีบให้ความช่วยเหลือดังนี้

1. กรณีที่ผู้ป่วยยังรู้ตัวดี
 

ผู้ใหญ่และเด็กโต ใช้วิธี "รัดท้องอัดยอดอก" โดย

• ผู้ช่วยเหลือยืนข้างหลังผู้ป่วย ใช้แขน 2 ข้างโอบรอบเอวผู้ป่วย กำหมัดวางลงบนบริเวณใต้ลิ้นปี่
• ผู้ช่วยเหลือใช้มืออีกข้างจับมือที่วางไว้ แล้วทำการอัดเข้าท้องแรง ๆ เร็ว ๆ ขึ้นไปข้างบน ทำคล้ายกับพยายามยกตัวผู้ป่วยขึ้น อัดหมัดเข้าท้องซ้ำ ๆ หลาย ๆ ครั้ง จนกว่าสิ่งแปลกปลอมหลุดออกมา

ทารกอายุต่ำกว่า 1 ปี
จับทารกนอนคว่ำบนแขน ให้ศีรษะต่ำลงเล็กน้อย ใช้ฝ่ามือตบลงตรงกลางหลังของทารก (ระหว่างกลางของสะบัก 2 ข้าง) เร็ว ๆ 5 ครั้ง

• ถ้าไม่ได้ผล จับทารกนอนหงายบนแขนให้ศีรษะต่ำ แล้วใช้นิ้วชี้กับนิ้วกลางวางบนกระดูกลิ้นปี่ แล้วกดหน้าอกลง (สักครึ่งถึง 1 นิ้ว) เร็ว ๆ 5 ครั้ง
• ถ้าไม่ได้ผล ให้ทำการ "ตบหลัง" 5 ครั้ง สลับกับ "กดหน้าอก" 5 ครั้ง จนกว่าสิ่งแปลกปลอมจะหลุด

2. กรณีผู้ป่วยหมดสติ (ไม่รู้สึกตัว)

• จับผู้ป่วยนอนหงายลงบนพื้น เปิดทางเดินหายใจให้โล่งโดยใช้มือยกคางขึ้น และกดศีรษะลง ตรวจช่องปากถ้าสิ่งแปลกปลอมอยู่ลึกเกินไปห้ามใช้นิ้วล้วงเพราะจะเกิดอันตรายได้
• ช่วยหายใจโดยการเป่าปาก 2 ครั้ง ครั้งละ 1 วินาทีครึ่ง ทำการรัดท้องอัดยอดอก 6-10 ครั้ง ในท่านอนหงาย หรือทำการตบหลัง 5 ครั้ง สลับกับกดหน้าอก 5 ครั้ง (สำหรับทารกอายุต่ำกว่า 1 ปี) ทำจนกว่าสิ่งแปลกปลอมหลุดหรือผู้ป่วยหายใจเองได้

หมายเหตุ สำหรับคนอ้วน ลงพุง หรือหญิงตั้งครรภ์ ให้ทำการช่วยเหลือคล้าย ๆ กัน แต่ควรวางมือตรงตำแหน่งที่สูงกว่าคนทั่วไป คือวางตรงลิ้นปี่ และอัดหมัดเข้ายอดอกแทน


3. กรณีอยู่ตามลำพัง ไม่มีผู้ช่วยเหลือ ให้ผู้ป่วยช่วยเหลือตัวเอง ดังนี้

• กำหมัดข้างหนึ่งวางตรงเหนือสะดือ ใช้มืออีกข้างจับมือที่กำหมัดไว้ แล้วก้มตัว ให้มือพาดขอบแข็ง ๆ (เช่น พนักเก้าอี้ ขอบอ่างล้างมือ)
• ก้มตัวลงแรง ๆ เพื่อกระแทกหมัดอัดเข้าท้องในลักษณะดันข้างบน ทำซ้ำ ๆ หลาย ๆ ครั้งจนกว่าสิ่งแปลกปลอมจะหลุดออกมา

นอกจากข้อมูลข้างต้นโดย รศ.นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ แล้วยังมีข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในรูปแบบวิดีโอที่จัดทำโดย Mahidol Channel ซึ่งผู้อ่านสามารถคลิกเข้าไปดูได้ตามลิงก์ด้านล่าง ขอขอบคุณข้อมูลเพิ่มเติมจาก Mahidol Channel